TS Trần Văn Liêng – Chủ tịch Hội Chất lượng TP HCM: Chất lượng “mềm” mở ra sân khấu lớn cho doanh nghiệp Việt trước vận hội mới của đất nước
(trích báo Doanh nhân Pháp luật, Văn hóa doanh nhân 2025)
PV: Chào ông, trên cương vị là Chủ tịch Hội Chất lượng TP HCM nhiệm kỳ IV (2023-2028), ông có thể cho đôi lời giới thiệu về Hội và định hướng phát triển của Hội trong nhiệm kỳ của mình?
Hội Chất lượng Thành phố Hồ Chí Minh (Vietnam Quality Association of Ho Chi Minh City – gọi tắt là VQAH) trực thuộc UBND TPHCM, Hội đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được vinh dự “gánh vác trọng trách” về chất lượng và luôn là tổ chức tập hợp các cá nhân, tổ chức không ngừng hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến như ISO 9000, ISO 14000, HACCP, GMP, SA 8000/ISO 26000, Lean, TQM,… trong công cuộc kinh doanh của mình, góp phần phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội của Thành phố Hồ Chí Minh và của Việt Nam
Định hướng phát triển của Hội dựa trên các trụ cột và giá trị có tính ứng dụng thực tiễn như sau:
PV: Ông có thể cho biết điều gì tạo nên sự khác biệt của Hội Chất lượng TP Hồ Chí Minh so với các tổ chức Hội/Hiệp hội khác
VQAH là một tổ chức xã hội-nghề nghiệp chuyên ngành về chất lượng, tập hợp các cá nhân và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực chất lượng và luôn kiên trì theo đuổi con đường chất lượng trong sự nghiệp kinh doanh của mình.
Tại Hội cũng quy tụ những chuyên gia lâu năm nhiều kinh nghiệm thực tiễn có thể thực hiện được các hoạt động tư vấn, đào tạo, chia sẻ về kiến thức chất lượng
Hội Chất lượng TP HCM là thành viên và ủy viên Ban Chấp hành của Hội chất lượng châu Á (Asian Network for Quality – ANQ) được thành lập năm 2002 tại Tokyo. Đây là một trong 3 tổ chức quốc tế lớn, chuyên sâu liên quan đến hoạt động chất lượng.
ANQ đến nay có 20 thành viên từ các quốc gia/vùng lãnh thổ châu Á trong đó Hội Chất lượng TP HCM tự hào là 1 trong 20 thành viên này. Đây cũng là điểm cộng về mặt tầm vóc và giá trị tạo nên được sự khác biệt cho Hội chất lượng TP HCM – tuy không quá phổ cập nhưng các hoạt động đều có chiều sâu trên nền tảng cùng hội viên hội nhập quốc tế bằng con đường chất lượng.
VQAH vinh dự luôn được đồng hành cùng ANQ kiến tạo thêm nhiều giá trị cho các doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà quản lý,… Việt Nam có cơ hội tiếp cận, cập nhật, học hỏi thêm về chuyên ngành Quản trị chất lượng trên toàn khu vực châu Á, qua các bài học kinh nghiệm, các kết quả nghiên cứu, các trường hợp điển hình đã áp dụng các mô hình quản lý chất lượng như: ISO, Lean, Sigma, Excellence Model EFQM, Baldrige Model
PV: Ông có thể chia sẻ thêm về chương trình bảo chứng Chất lượng “mềm” MỀM cho các sản phẩm sáng tạo, độc đáo cho doanh nghiệp Việt Nam.?
Đầu tiên cần làm rõ khái niệm Chất lượng “mềm”
Chất lượng “mềm” là những yếu tố không đo lường định lượng, nhưng góp phần thiết yếu vào hiệu quả kinh doanh, năng lực đổi mới, văn hóa tổ chức và sự phát triển bền vững.
Khác với chất lượng “cứng” như sản phẩm đạt chuẩn, quy trình kiểm soát chất lượng, thì chất lượng “mềm” tập trung vào:
- Mức độ hài lòng và gắn kết của nhân viên
- Niềm tin nội bộ và văn hóa doanh nghiệp
- Tư duy đổi mới và học hỏi
- Trải nghiệm khách hàng
- Tính linh hoạt trong vận hành và lãnh đạo
- …
Tại sao chất lượng “mềm” quan trọng?
- Là nền tảng để thực hiện các tiêu chuẩn chất lượng “cứng”
- Một hệ thống ISO 9001 có thể được thiết lập, nhưng nếu không có văn hóa tuân thủ, trách nhiệm, tinh thần học hỏi thì tiêu chuẩn đó chỉ tồn tại trên giấy.
- Chất lượng “mềm” tạo ra lợi thế cạnh tranh khó sao chép
- Một công ty có thể bị sao chép về quy trình, sản phẩm, nhưng không thể bị sao chép về văn hóa, lòng trung thành của nhân viên, hay trải nghiệm khách hàng cảm xúc.
- Thúc đẩy sự bền vững và sáng tạo
- Doanh nghiệp chỉ phát triển bền vững nếu đội ngũ có khả năng học hỏi liên tục, giao tiếp hiệu quả và làm việc theo giá trị chung — tất cả đều là khía cạnh của chất lượng “mềm”
Từ đó, mở rộng ra câu chuyện khi doanh nghiệp (thương hiệu) kiên trì và chăm chỉ theo đuổi và xây dựng được chất lượng “mềm” thì họ cần được đón nhận, ghi nhận và thừa nhận. Trong suốt quá trình nỗ lực này, doanh nghiệp – đặc biệt là là các doanh nghiệp có dịch vụ sản phẩm sáng tạo, độc đáo luôn cần nhận được sự hỗ trợ, đồng hành và bảo chứng của một bên thứ 3 có uy tín trong ngành như các tổ chức Hội/Hiệp hội ngành nghề, … đó chính là một trong những mục tiêu, sứ mệnh mà chương trình Bảo chứng Chất lượng (QRE- Quality Review & Endorsement) của Hội Chất lượng TP HCM hình thành để đồng hành cùng doanh nghiệp
Chất lượng “mềm” – Yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp hội nhập quốc tế bền vững
Chất lượng “mềm” là thước đo niềm tin trong thị trường toàn cầu
Trong các chuỗi cung ứng quốc tế:
- Đối tác đánh giá không chỉ sản phẩm, mà còn cách doanh nghiệp làm việc.
- Sự minh bạch, khả năng giao tiếp, tốc độ phản hồi và đạo đức kinh doanh ngày càng được coi trọng.
- Năng lực làm việc nhóm xuyên văn hóa, thái độ hợp tác và tinh thần đổi mới là “chỉ số vô hình” tạo ra giá trị thực tế.
Chất lượng “mềm” tạo lợi thế trong môi trường đa văn hóa và cạnh tranh toàn cầu
Hội nhập không chỉ là giao thương – mà là thích ứng với lối tư duy, kỳ vọng và phong cách làm việc quốc tế.
| Nhu cầu trong môi trường quốc tế | Yếu tố chất lượng mềm đáp ứng |
| Giao tiếp xuyên văn hóa | Kỹ năng mềm, EQ, lắng nghe |
| Tốc độ và tính linh hoạt | Tư duy cải tiến, làm việc nhóm chủ động |
| Tính minh bạch và đạo đức | Văn hóa doanh nghiệp vững vàng |
| Đòi hỏi đổi mới liên tục | Năng lực học hỏi tổ chức, chia sẻ nội bộ |
Doanh nghiệp có thể “nhập khẩu” công nghệ, nhưng không thể vay mượn được sự trưởng thành về văn hóa và năng lực con người — và đó chính là phần lõi của chất lượng “mềm”.
Chất lượng mềm nâng tầm thương hiệu và niềm tin đối tác
Trong hợp tác quốc tế, các doanh nghiệp FDI hay các tập đoàn toàn cầu:
- Ưu tiên doanh nghiệp có hệ thống quản trị chuyên nghiệp và văn hóa làm việc nhất quán.
- Đánh giá cao doanh nghiệp có “tinh thần quốc tế” trong vận hành nội bộ như tôn trọng sự đa dạng, minh bạch, phản hồi nhanh và trách nhiệm xã hội.
=> Chất lượng mềm không chỉ là công cụ nội bộ, mà là một phần trong hình ảnh thương hiệu khi bước ra thế giới.
Trong một thế giới nơi tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng đồng nhất, thì chất lượng “mềm” là nơi thể hiện bản sắc, năng lực thật sự và uy tín lâu dài của doanh nghiệp Việt trên thị trường quốc tế.
Doanh nghiệp nào đầu tư nghiêm túc vào chất lượng mềm – từ nhân sự, văn hóa, đến năng lực thích ứng, sẽ là những doanh nghiệp không chỉ bước ra thị trường quốc tế – mà còn trụ vững và vươn xa.
