3. Cấu trúc của ngành công nghiệp ca cao
Cấu trúc của ngành công nghiệp ca cao có thể được phân loại thành (tạm gọi) là thượng nguồn và hạ nguồn.
- Thượng nguồn: Trồng trọt, canh tác và sản xuất ra hạt ca cao
- Hạ nguồn: Chế biến hạt ca cao để sản xuất các sản phẩm bán thành phẩm và thành phẩm
Các hoạt động hạ nguồn được thực hiện ở cả nước sản xuất và nước nhập khẩu. Thị trường ca cao chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm liên quan đến ca cao như sô cô la, bột uống, …
Chuỗi giá trị ca cao toàn cầu bắt đầu từ những người nông dân trồng ca cao ở các nước sản xuất. Người nông dân canh tác đất nông nghiệp để sản xuất quả ca cao. Sau đó, những quả ca cao chín được thu hoạch và chế biến để sản xuất hạt ca cao khô.
Người ta ước tính rằng 5–6 triệu nông dân sản xuất nhỏ sản xuất 90% ca cao của thế giới, thường là trên các trang trại có diện tích từ 2–5 ha với đầu vào và công nghệ thấp, trong khi chỉ có 5% sản lượng toàn cầu đến từ các đồn điền lớn hơn 40 ha
Quá trình chế biến ca cao thượng nguồn bao gồm thu hoạch, lưu trữ quả, tách quả, lên men, sấy khô và đóng bao hạt đã lên men khô. Sau đó, hạt được bán cho những người mua là các doanh nghiệp, tổ chức đã dc chứng nhận, sẽ tiến hành chu trình kinh doanh thương mai nội địa và quốc tế theo nhiều hình thái mô hình đa dạng.
Indonesia đã từng là nước sản xuất ca cao hàng đầu ở Châu Á và Châu Đại Dương. Trong nhiều năm, Indonesia là nước sản xuất ca cao hàng đầu của khu vực và từng là nước xuất khẩu hạt ca cao lớn thứ ba thế giới sau Ghana và Bờ Biển Ngà . Tuy nhiên, kể từ năm 2010–2011, sản lượng đã giảm nhiều. Những lý do chính dẫn đến sự suy giảm năng suất kể từ năm 2011 là do cây ca cao già cỗi, tổn thất sâu bệnh cao, đất đai cạn kiệt độ phì nhiêu và không thực hiện được Thực hành nông nghiệp tốt (GAP), cũng như các dịch vụ khuyến nông cấp tỉnh được tài trợ kém không tiếp cận được nhiều nông dân
Trồng cây ca cao là một chuyện; chế biến hạt ca cao thành các sản phẩm bán thành phẩm và thành phẩm lại là chuyện khác. Mặc dù Tây Phi sản xuất phần lớn ca cao, nhưng Châu Âu và Hoa Kỳ lại thống trị ngành ca cao hạ nguồn.
Châu Âu có nhu cầu công nghiệp cao nhất đối với hạt ca cao và là nước nhập khẩu lớn nhất thế giới; chiếm 56% lượng nhập khẩu toàn cầu, trong khi Bắc Mỹ và Mỹ Latinh chiếm khoảng 17% và Châu Á chiếm 26% (Trung tâm Xúc tiến Nhập khẩu [CBI], 2022). Năm 2021, tổng lượng hạt ca cao nhập khẩu của Châu Âu vượt quá 2,2 triệu tấn, trong đó gần 79% có nguồn gốc trực tiếp từ các nước sản xuất, đạt gần 1,8 triệu tấn (CBI, 2022). Với giá trị nhập khẩu là 1,68 tỷ đô la Mỹ vào năm 2022, Hà Lan là nước nhập khẩu hạt ca cao lớn nhất thế giới, tiếp theo là Malaysia (1,02 tỷ đô la Mỹ), Hoa Kỳ (874 triệu đô la Mỹ), Đức (681 triệu đô la Mỹ) và Bỉ (678 triệu đô la Mỹ) (OEC, 2024).
Còn về sô cô la – thành phẩm xuất sắc nhất từ ca cao: Thị trường Brazil tiêu thụ rất nhiều sô cô la đến mức sản lượng trong nước không đủ đáp ứng nhu cầu.
4. Tầm quan trọng của ca cao
Ca cao là một mặt hàng nông sản chính được giao dịch và tiêu thụ trên toàn thế giới. Cây trồng này quan trọng vì nó mang lại lợi ích kinh tế cho các nước sản xuất, những người nông dân nhỏ trồng cây này và ngành công nghiệp sô cô la bằng cách cung cấp các nguyên liệu thô chính
Sản lượng ca cao hàng năm trên toàn cầu trong mùa vụ 2021–2022 ước tính là 4,82 triệu tấn, trong đó Châu Phi đóng góp 74,5%, trong khi Châu Á và Châu Đại Dương chiếm 5,5% (ICCO).
Hạt ca cao được báo cáo là sản phẩm được giao dịch nhiều thứ 423 trên thế giới vào năm 2022, với tổng giá trị thương mại là 8,29 tỷ đô la (Đài quan sát phức tạp kinh tế [OEC], 2024).
- Ca cao đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của hầu hết các nước sản xuất. Đây là nguồn thu nhập đáng kể cho chính phủ các nước sản xuất ca cao, là nguồn thu ngoại tệ hàng đầu và đóng góp đáng kể vào GDP ở phần lớn các nước sản xuất.
- Ca cao cũng cung cấp việc làm trực tiếp và gián tiếp, thu nhập và phương tiện sinh kế cho những người nông dân sản xuất nhỏ và các tác nhân khác trong chuỗi giá trị.
- Ca cao giúp tạo ra của cải và cung cấp thực phẩm, việc làm và nguồn lực để xóa tình trạng thất nghiệp tại địa phương
Sản lượng ca cao toàn cầu phụ thuộc gần như hoàn toàn vào 5–6 triệu nông dân trồng trọt, canh tác. Ca cao có tầm quan trọng nhất định đối với nền kinh tế nông thôn của các nước sản xuất. Ca cao cung cấp từ 60 đến 90% thu nhập hộ gia đình của nông dân nông thôn, được sử dụng để chăm sóc kinh tế gia đình. Một số hoạt động trong sản xuất ca cao, chẳng hạn như kiểm soát cỏ dại, cắt tỉa, bón phân, kiểm soát sâu bệnh, thu hoạch, tách vỏ, … và các hoạt động khác liên quan gia tăng là nguồn việc làm khả thi và tạo ra thu nhập dẫn đến trao quyền kinh tế cho các hộ gia đình nông thôn.
Ca cao góp phần vào tăng trưởng kinh tế ở các nước phát triển, đặc biệt là ở Châu Âu và Hoa Kỳ, bằng cách cung cấp nguyên liệu công nghiệp quan trọng cho ngành công nghiệp bánh kẹo, sô cô la. Mặc dù đại dịch COVID-19 đã tác động đến thị trường bánh kẹo sô cô la toàn cầu vì nhiều quốc gia coi bánh kẹo sô cô la là mặt hàng không thiết yếu trong thời gian xảy ra đại dịch nhưng thị trường đã ghi nhận doanh thu khoảng 0,99 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2021. Thị trường này cũng được dự đoán sẽ tăng lên 1,33 nghìn tỷ đô la vào năm 2027, theo ước tính của Statista Digital Market Outlook (Statista, 2022).
Ca cao được hàng triệu người trên toàn thế giới tiêu thụ dưới dạng sô cô la, đồ uống và các sản phẩm liên quan đến ca cao khác, vì đây là nguyên liệu thô chính được sử dụng trong sản xuất sô cô la và các sản phẩm ca cao khác.
Nhu cầu ca cao toàn cầu dự kiến sẽ tăng khi khối lượng bán ra các sản phẩm sô cô la toàn cầu tăng, trong đó Bắc Mỹ và Châu Á Thái Bình Dương đóng góp nhiều nhất vào sự gia tăng nhu cầu đối với các sản phẩm sô cô la trong giai đoạn này (ICCO).
Thiếu hụt nguồn cung được cho là do một số yếu tố bất ổn ngày càng tăng bao gồm triển vọng kinh tế vĩ mô toàn cầu hiện tại, tác động của biến đổi khí hậu, dịch bệnh và biến động thời tiết.
Trên toàn cầu, ca cao được trồng trên hơn 11,5 triệu ha đất giữa 10°B và 10°N của đường xích đạo.
Bên cạnh tầm quan trọng về mặt kinh tế, việc tiêu thụ ca cao và các sản phẩm liên quan đến ca cao khác đã nhận được sự chú ý ngày càng tăng trên toàn cầu trong những năm gần đây, chủ yếu là do các hợp chất hoạt tính sinh học của nó, đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe con người .
Các hợp chất hoạt tính sinh học chính được tìm thấy trong ca cao bao gồm polyphenol (chủ yếu là flavan-3-ol, với một lượng nhỏ anthocyanin và flavanol) và methylxanthine (chủ yếu là theobromine [3, 7-dimethylxanthine] và caffeine [1, 3, 7-trimethylxanthine]) được đánh giá là các thành phần dinh dưỡng phù hợp cho cải thiện sức khỏe người dùng:
- Việc tiêu thụ ca cao và các sản phẩm liên quan đến ca cao có liên quan đến việc cải thiện sức khỏe tim mạch. Lợi ích sức khỏe được xác định rõ ràng nhất của flavanol ca cao là tác dụng tích cực của chúng đối với chức năng tim mạch. Flavanol ca cao góp phần vào lưu lượng máu bình thường bằng cách duy trì huyết áp bình thường
- Các methylxanthine trong ca cao có hoạt tính sinh học quan trọng có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe, bao gồm ngăn ngừa các bệnh về hô hấp và tim mạch, ung thư, béo phì, tiểu đường và các bệnh thoái hóa thần kinh
Kết luận
Để giải quyết những thách thức này và đảm bảo nguồn cung cấp bền vững hạt ca cao chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu toàn cầu đang gia tăng, việc tăng cường trồng trọt sản xuất bền vững ở các nước sản xuất được coi là rất quan trọng. Những biện pháp này bao gồm lai tạo các giống có khả năng chống lại các yếu tố hạn chế năng suất, sử dụng các chiến lược quản lý tổng hợp để cải thiện độ phì nhiêu của đất và kiểm soát sâu bệnh, dịch bệnh, triển khai các hệ thống nông lâm kết hợp, tăng giá tại cổng trang trại và cung cấp các biện pháp can thiệp xã hội như sinh kế thay thế cho nông dân để tăng sản lượng ca cao trên đất nông nghiệp hiện có. Quản lý trang trại được chuẩn hóa và hài hòa cũng như các chiến lược sau thu hoạch cũng là điều cần thiết để sản xuất hạt ca cao chất lượng cao một cách nhất quán trong mỗi mùa.
